Shpenzimet e kandidateve ne Platformat digjitale si Facebook dhe Instagram janë bërë shtyllat kryesore të fushatave zgjedhore në Kosovë. Kandidatët dhe partitë politike i përdorin këto mjete për të arritur votuesit, por sa shpenzojnë ata për këto reklama? Ky artikull do të analizojë shpenzimet, ndikimin dhe transparencën e përdorimit të rrjeteve sociale gjatë zgjedhjeve 2025.
Shpenzimet në Facebook dhe Instagram: Facebook dhe Instagram janë ndër platformat më të përdorura për reklama zgjedhore. Kandidatët shpesh përdorin këto mjedise për të promovuar mesazhet, premtimet dhe aktivitetet e tyre. Megjithatë, informacioni mbi shumat e sakta të shpenzuara nuk është gjithmonë publik. A mund të rritet transparenca në këtë aspekt?
Në epokën digjitale, Facebook dhe Instagram janë shndërruar në platforma kyçe për fushatat zgjedhore, duke ofruar mundësi të mëdha për kandidatët që të arrijnë një numër të gjerë votuesish. Këto rrjete sociale lejojnë targetim të saktë të audiencës bazuar në faktorë si mosha, vendndodhja, interesat dhe sjelljet e përdoruesve. Kjo i bën ato mjete të fuqishme për komunikimin elektoral, veçanërisht për partitë dhe kandidatët që duan të përforcojnë mesazhet e tyre.
Avantazhet e reklamave në rrjetet sociale
Reklamat në Facebook dhe Instagram ofrojnë një sërë përfitimesh:
- Qasja e personalizuar: Kandidatët mund të dërgojnë mesazhe të përshtatura për grupe të caktuara votuesish.
- Efikasiteti i kostos: Në krahasim me format tradicionale të reklamimit, reklamat digjitale shpesh janë më ekonomike.
- Monitorimi në kohë reale: Këto platforma lejojnë vlerësimin e efektivitetit të fushatës përmes analizave të hollësishme.
- Angazhimi i drejtpërdrejtë: Përdoruesit mund të ndërveprojnë përmes komenteve, pëlqimeve dhe ndarjeve, duke rritur ndërgjegjësimin dhe angazhimin.
Sfida e transparencës
Edhe pse Facebook ofron Ad Library – një mjet që synon transparencën për reklamat politike – informacioni që ofrohet është shpesh i kufizuar. Ky mjet paraqet detaje si buxheti total i shpenzuar dhe grupi i synuar demografik, por nuk e bën gjithmonë të qartë burimin e saktë të fondeve apo raportimin e tyre në nivel lokal.
Në Kosovë, Komisioni Qendror i Zgjedhjeve (KQZ) përcakton kufijtë e shpenzimeve për partitë dhe kandidatët, duke vendosur një kornizë për menaxhimin financiar të fushatave. Megjithatë:
- Monitorimi i shpenzimeve në rrjetet sociale mbetet sfidues. Kandidatët mund të përdorin reklama të sponsorizuara që nuk raportohen plotësisht në deklaratat financiare të fushatës.
- Mbikëqyrja e burimeve financiare nuk është gjithmonë e qartë. Në shumë raste, mund të jetë e vështirë të identifikohet se cilat fonde janë përdorur për reklamat.
A mund të rritet transparenca?
Transparenca mund të përmirësohet përmes disa masave të rëndësishme:
- Raportim i detyrueshëm: Kandidatët dhe partitë duhet të raportojnë shpenzimet e tyre digjitale si pjesë e deklaratave financiare zyrtare.
- Zgjerimi i Ad Library: Facebook dhe Instagram mund të përmirësojnë veglat e transparencës, duke shtuar informacione më të detajuara për reklamat politike në nivel lokal.
- Rritja e mbikëqyrjes nga KQZ: Një bashkëpunim i ngushtë mes KQZ-së dhe platformave digjitale mund të sigurojë monitorim më të mirë të shpenzimeve.
- Trajnime për kandidatët dhe partitë: Edukimi për përdorimin etik dhe të përgjegjshëm të platformave digjitale mund të kontribuojë në transparencë dhe llogaridhënie.
Përmbledhje e Shpenzimeve
- Totali i shpenzuar në Kosovë: 150,728 EUR
- Shpenzime nga lokacione të panjohura: ≤100 EUR
Reklamuesit më të mëdhenj dhe shpenzimet e tyre
Tabela më poshtë përmbledh disa nga reklamuesit/ sponzorizuesit kryesorë:
Shpenzimet deri me 19 Janar 2025
Demokratike e Kosovës 38,598133 EURO
Lumir Abdixhiku 21,169121 EURO
Bedri Hamza 10,559201 EURO
Partia Demokratike e Kosovës 10,377172 EURO
Ramush Haradinaj 8,010260 EURO
Vëzhgime Kryesore
- LDK kryeson listën si partia me shpenzimet më të larta në fushatën digjitale, duke investuar rreth 38,598 EUR.
- Lumir Abdixhiku, si një individ kandidat, ka shpenzuar mbi 21,000 EUR, duke treguar angazhim të fortë në reklamat digjitale.
- Ramush Haradinaj, pavarësisht se ka më pak shpenzime (8,010 EUR), ka pasur numrin më të madh të reklamave aktive (260 reklama).
Ndikimi dhe Transparenca
- Transparenca: Shpenzimet dhe numri i reklamave janë raportuar për çdo faqe, por mbetet e paqartë burimi i plotë i fondeve dhe detaje më të hollësishme për targetimin.
- Platforma: Reklamat përqendrohen kryesisht në mesazhe politike dhe promovimin e liderëve ose kandidatëve.
Përfundim
Facebook dhe Instagram janë mjete të fuqishme që po transformojnë mënyrën se si zhvillohen fushatat zgjedhore. Megjithatë, për t’u siguruar që këto platforma të përdoren në mënyrë etike dhe transparente, janë të nevojshme reforma që adresojnë sfidat aktuale të monitorimit dhe raportimit të shpenzimeve. Kjo do të ndihmonte në ruajtjen e besimit të publikut në procesin zgjedhor dhe në promovimin e një gare të drejtë mes kandidatëve.
Ky raport është krijuar nga Novalab LLC, duke marrë informatat nga Facebook Library.
